Jaki zawód wybrać w przyszłości? Jak wybrać szkołę po podstawówce? Która szkoła średnia będzie odpowiednia dla mojego dziecka? Które liceum, a może nie liceum, czy studia i jeśli tak, to jakie? - oto częste dylematy młodych ludzi i ich rodziców. Zawodowo pracuję z osobami dorosłymi, mającymi za sobą kilka, naście lub dziesiąt lat pracy i poczucie niedopasowania, znięchęcenia czy znudzenia. Kiedy z nimi rozmawiam o tym, co złożyło się na tę sytuację, bardzo często pojawia się temat braku właściwego wsparcia w wyborze drogi zawodowej na jej początku. W związku z tym kilka przemyśleń na temat wpierania młodych w wyborach edukacyjnych i ścieżkach kariery.

Trudności z ukierunkowaniem zawodowym w wieku piętnastu lat są zjawiskiem absolutnie normalnym. Rzadko się zdarza, że młody człowiek już od dzieciństwa wie, kim chce zostać w przyszłości, trzyma się tego planu i krok po kroku go realizuje. Dość rzadko w ogóle temat przyszłej drogi zawodowej jest dla dzieci interesujący. Tak się składa, że jedna z moich córek od maleńkości, od kiedy zaczęła mówić, bardzo pasjonowała się sprawą wyboru zawodu. Kompletnie inaczej do planów związanych z przyszłą pracą, podchodziły moje pozostałe dzieci. W związku z tym w naturalny sposób od czasu do czasu temat wracał w naszych rozmowach. Córka-planistka skończyła obecnie gimnazjum i zaczyna liceum, więc już przymiarki robią się bardziej konkretne [edit: czas płynie - jest teraz w klasie maturalnej]. Za nią dużo projektów zawodowych, jedne trwały tylko chwilę, inne nawet po kilka lat. Sama jestem ciekawa, co z tego ostatecznie się jej wyklaruje.

Jeśli jesteś rodzicem, to z pewnością pytanie jak pomóc dziecku w wyborze jego/jej przyszłości zawodowej, pojawiło się już w twojej głowie. Szczególnie, gdy dziecko weszło w wiek dorastania. Wiemy, że rodzice pełnią ważną rolę w pierwszych wyborach dzieci i to od rodzicielskiej mądrości sporo zależy, czy dziecko będzie szczęśliwe i spełnione w swojej pracy w przyszłości. Czy masz tego świadomość?

Jak możemy mądrze wspierać dzieci?

1. Miłość i akceptacja

Miłość i akceptacja dziecka jest podstawą wszelkich działań. To oczywista oczywistość, ale musi się to pojawić na wstępie. Dzieci, które czują się kochane i akceptowane przez bliskich, z większą pewnością podejmują decyzje w życiu - tak wskazują badania psychologów.

2. Nasz przykład jest ważny

Na pewnym etapie to my rodzice jesteśmy wzorami dla naszych dzieci. Jeśli nie zadbamy o satysfakcję w swojej pracy, wykorzystywanie swoich talentów, rozwój własny, pogodę ducha, życie w zgodzie z tym co jest dla nas ważne, to czy możemy wymagać tego od dzieci? Nigdy nie jest zbyt późno na zmiany...

3. Wspierajmy zainteresowania i pasje

Każde dziecko jest inne. Ważne jest, abyśmy jako rodzice wyrażali zainteresowanie projektami i tematami, które są interesujące dla naszych dzieci. Być może też dobre będzie podsuwanie ciekawych tropów w obszarach ich zainteresowań, a może dzielenie z nimi tych zainteresowań. Więcej Jak kształtować pasje u dzieci - metoda Suzuki. Zainteresowania młodych mogą się zmieniać i to jest coś całkowicie normalnego. To ściśle wiąże się z poznawaniem własnych dzieci. Im lepiej będziemy znać swoje dzieci, tym efektywniej im pomożemy. Jednocześnie im dzieci/młodzież będą bardziej otwarte na świat, będą miały więcej osobistych doświadczeń w różnych dziedzinach, tym łatwiej będzie im podjąć decyzję jaki zawód wybrać w przyszłości.

Jaki zawód wybrać - 8 wskazówek jak rodzice mogą pomóc dzieciom

4. Wspierać to także zachęcać do samodzielności

Każdy z nas chciałby, aby nasze dziecko było zaradne, samodzielne, miało poczucie sprawstwa. Jednak nie zawsze nasze działania budują w dzieciach takie cechy. Na pewnym etapie rozwoju warto zachęcać dzieci do samodzielnej decyzji o wyborze szkoły, studiów czy przyszłego zawodu. Dość często zdarza się nam rodzicom, że widzimy swoje pociechy przez swój osobisty pryzmat, tak jakby nie były całkiem odrębnymi od nas istotami, a raczej powiązanymi z nami za pomocą DNA, naszymi "klonami".

5. Chwalenie i docenianie - od tego dużo zależy

Warto pamiętać o pozytywnej informacji zwrotnej. Starajmy się mówić dzieciom jak jesteśmy dumni z ich dokonań, ich zwycięstw, udanych występów, pięknych prac, dobrego zachowania, pomocy innym, uczciwości, itp. - powodów może być całe mnóstwo. Nazywanie talentów dzieci i obszarów ich mocy pomaga im w procesie kształtowania obrazu samych siebie.

6. Zaufanie i szacunek

Wzmacniać dzieci możemy także swoją wiarą i zaufaniem, że dokonają dobrych wyborów, że odnajdą swoją drogę, powołanie, szczęście i satysfakcję z pracy. Warto pamiętać, że to co w życiu i pracy jest dla nas ważne, niekoniecznie ważne może być dla naszych dzieci. Dobrze rozmawiać z dziećmi o wartościach i szanować inność naszych pociech.

7. Uczyć korzystać z pomocy

Z dylematami dotyczącymi wyboru szkoły czy studiów nie musimy być sami. Warto zachęcać dzieci do skorzystania z pomocy w sytuacji takiej potrzeby. To mogą być doradcy zawodowi współpracujący ze szkołami, wychowawcy dobrze znający swoich uczniów, nauczyciele wybranych przedmiotów, także konsultanci zajmujący się profilowaniem zawodowym (Więcej Kompas Kariery Crown - Career Direct dla młodych).

8. Oferować aktywną pomoc, jeśli jest taka potrzeba

Oprócz wspierania przez podążanie, dzieci potrzebują też naszej aktywnej pomocy. Po pierwsze ważna jest rozmowa o talentach i predyspozycjach dzieci, w jakich sytuacjach zauważamy, że sobie świetnie radzą i jak one odbierają te sytuacje. Dobrze jest pokazywać możliwości w obszarze projektowania drogi zawodowej. To może oznaczać rozmowy o tym, że warto kierować się w wyborze drogi zawodowej zainteresowaniami i predyspozycjami, a nie tylko poziomem zarobków czy aktualną modą. Możemy też zachęcać młodych do poznawania różnych zawodów i kierunków studiów, dzielić się swoją wiedzą, jeśli taką mamy. Możemy ułatwiać dzieciom odbywanie rozmów z osobami wykonującymi interesujące ich zajęcia, pomagać w zrozumieniu wyników testów, uczyć jak podejmować decyzje, rozmawiać o tym, jak funkcjonuje rynek i świat pracy (więcej Przyszłość - trendy, branże, zawody, kompetencje), jakie kompetencje będą miały znaczenie w przyszłości (więcej Kompetencje przyszłości - czego warto się uczyć), itp. Na stronie www.zmianazawodowa oraz w książce "Pracuj w zgodzie ze sobą. Zmiana zawodowa krok po kroku" można znaleźć sporo użytecznych materiałów na temat poznawania siebie.

A może warto na własnej skórze przetestować narzędzie do profilowania zawodowego, skorzystać z pomocy coacha czy doradcy, nauczyć się odkrywania własnych talentów i mocnych stron? Przykładem narzędzia, które łączy całe rodziny jest test Career Direct (polska wersja Kompas Kariery Crown) przydatny zarówno w planowaniu rozwoju zawodowego, jak również w wyborze kierunku edukacji po podstawówce.

Co myślisz o wspieraniu dzieci w wyborze zawodu? Czy jest to dla Ciebie ważne? Na jakie trudności napotykasz? Zapraszam na facebook.com/ZmianaZawodowa, albo LinkedIn, aby podzielić się opinią.

Wykorzystane źródła:

http://www.qualifax.ie/index.php?option=com_content&view=article&id=179&Itemid=207

http://digitalcommons.brockport.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1087&context=edc_theses

http://www.ncdacdf.org/aws/NCDA/pt/sd/news_article/4911/_PARENT/layout_details_cc/false