Każdego dnia napotykamy na stres. Najczęściej wiąże się on z pieniędzmi (przeważnie ich brakiem) i trudną sytuacją w pracy. Stres w pracy może oznaczać trudnego szefa, toksycznych współpracowników, irytujących klientów, rozczarowanie nową pracą, jej niedopasowany charakter, zbyt duże obciążenie obowiązkami, konflikt wartości, szybkie tempo i brak czasu na odpoczynek - lista może być jeszcze długa. Stres może paraliżować, pozbawiać snu, apetytu czy sił, doprowadzać do wściekłości czy do smutku. W skrajnych przypadkach, gdy mamy do czynienia z nadmiernym stresem, jest przyczyną poważnych chorób, szczególnie kardiologicznych, a także śmierci. Wydawałoby się, że nic dobrego nie łączy się ze stresem. Jednak najnowsze badania psychologiczne pokazują wyraźnie dobrodziejstwa stresu - mechanizm, który pomaga nam poradzić sobie z napięciem i obciążeniem, którego tak często doświadczamy.

Po co nam stres?

Kelly McGonigal z Uniwersytetu Stanforda wskazuje, że kluczowym sposobem radzenia sobie ze stresem jest przekonanie o jego korzyści dla naszego organizmu. Im bardziej postrzegamy go jako wroga, tym częściej staramy się go redukować w sposób szkodliwy na przykład poprzez sięganie po alkohol lub używki, objadanie się, impulsywne zakupy, odwlekanie zadań lub wizje najczarniejszych scenariuszy.

Warto przyjrzeć się co dobrego może łączyć się z faktem, że drżą nam ręce, bije mocniej serce, krew pulsuje w skroniach, na przykład przed prezentacją dla ważnego audytorium. Te wszystkie fizjologiczne objawy stresu to sygnał gotowości wysyłany przez nasz organizm. Jeśli zaufamy naszemu ciału, że chce nam pomóc poradzić sobie z wyzwaniem, że jest po naszej stronie, że wysyła nam we krwi dodatkową porcję energii, wtedy może okazać się, że objawy związane z odczuwaniem stresu ulegną zmniejszeniu. I taki stan rzeczy pokazują badania m.in. prof. psychologii Alia Crum ze Stanford University. U osób przekonanych o korzyściach związanych z sytuacjami stresowymi  zmniejsza się poziom kortyzolu w organizmie, a zwiększa się otwartość na informację zwrotną, co pomaga w wyciąganiu wniosków na przyszłość i nabywaniu doświadczenia. Takie podejście do stresu w pracy może dawać nadzieję.

Gdy opuszczamy naszą strefę komfortu i dokonujemy zmiany zawodowej czy życiowej, stres jest naszym nieodłącznym towarzyszem, mobilizującym nas do podejmowania działań. Tego typu przekonanie także może nam pomóc w budowaniu odporności na stres. Wiemy, że pobudzenie na umiarkowanym poziomie może nas bardziej mobilizować niż, gdy nie odczuwamy stresu w ogóle. Mówimy tutaj o dobrym stresie (tzw. eustres). Oczywiście ktoś zapyta, czy nie jest to zaprzeczanie, czarowanie rzeczywistości? Jeśli masz do wyboru koncentrowanie się na pustce albo na wodzie w szklance wypełnionej do połowy, to co przyniesie Ci więcej korzyści? Wolisz zauważyć brak czy to, co masz do dyspozycji? Tak samo jest z przekonaniami dotyczącymi stresu.

Trzecia rzecz, to przekonanie o własnej sprawczości w sytuacji stresu. Im bardziej wierzymy, że każda trudna sytuacja może być okazją do uczenia się nowych zachowań, przekraczania siebie i dzięki temu wzrastania, tym łatwiej jest nam sobie z nią poradzić. To tak jak byśmy poddawali się szczepieniu albo ćwiczyli podnoszenie ciężarów. Odczuwany stres jest dla nas informacją, że coś nas porusza, jest dla nas ważne. Pomocą może być poszukiwanie znaczenia w sytuacjach, które nas dotykają, nawet tych bardzo trudnych. Potrzebujemy patrzeć na nie z różnych perspektyw i doszukiwać się sensu. Badania pokazują, że ludzie, którzy doświadczają wielu stresujących zdarzeń w życiu (śmierć bliskiej osoby, utrata pracy czy poważna choroba), mają w dłuższej perspektywie poczucie większego sensu ich egzystencji. Trudne doświadczenia są źródłem dobra dla człowieka, wzmacniają go i pomagają w rozwoju - szczęśliwi ci, którzy to odkryli.

Na koniec rzecz, na którą zwróciła uwagę Kelly McGonigal w swoim wystąpieniu na TED. Badania pokazują, że w sytuacji stresu w organizmie wyzwala się oksytocyna, hormon miłości, empatii, odczuwania bliskości, który jest jednocześnie hormonem stresu. Oksytocyna pomaga nam w uświadomieniu sobie, że inni ludzie także cierpią i potrzebujemy wyjść im z pomocą. Pozwala też nam otworzyć się na poszukiwanie wsparcia innych ludzi i w ten sposób zredukować odczuwane napięcie. Piękne jest to, że mamy ten mechanizm wbudowany w nas na stałe. Miłość i bliskość drugiej osoby jest nieocenionym sposobem na poradzenie sobie z trudami. W sytuacji stresu w pracy i poza nią potrzebujemy otwierać się na innych, prosić o pomoc i z niej korzystać.

Stres w pracy - jak budować odporność na stres?

Stres w poszukiwaniu pracy

W procesie coachingu kariery bardzo często pracujemy nad odkryciem zawodu, pracy, która poprzez swoje dopasowanie do profilu osobowości i preferencji, zmniejszy obciążenie i napięcie do odpowiedniego poziomu. To jeden z ważnych tropów w radzeniu sobie ze stresem w pracy: poszukiwać zadań, które zapewniają nam radość, podejmować wyzwania, z którymi możemy się odważnie mierzyć. Nie uciekać przed stresem, ale mądrze kontrolować jego poziom.

Jak sobie radzić ze stresem?

Na zakończenie lista sposobów na poradzenie sobie ze stresem w pracy i w życiu prywatnym, które mogą towarzyszyć zmianie przekonań i mają potwierdzoną skuteczność według American Psychological Association (Kelly McGonigal, 2012):

• ruch fizyczny, uprawianie sportu
• modlitwa, uczestnictwo w nabożeństwach
• słuchanie muzyki
• czytanie
• spędzanie czasu z rodziną i przyjaciółmi
• masaż
• spacery
• medytowanie
• kreatywne hobby

Powyższe strategie pobudzają wydzielanie substancji podnoszących nastrój (serotoniny i oksytocyny) i pomagają wyciszyć reakcję mózgu na stres i, co ważne, nie prowadzą do uzależnień. Stresu w pracy mamy coraz więcej, co przekłada się na życie poza pracą. Korzystajmy z tych sposobów jak najczęściej!

A jakie są Twoje strategie radzenia sobie ze stresem? Podziel się na FB/ZmianaZawodowa

Wykorzystane źródła:

Kelly McGonigal "Siła woli - wykorzystaj samokontrolę i osiągaj więcej", Helion, Gliwice, 2012.

Alia Crum & Thomas Crum "Stress Can Be a Good Thing If You Know How to Use It"
https://hbr.org/2015/09/stress-can-be-a-good-thing-if-you-know-how-to-use-it

Clifton B. Parker "Embracing stress is more important than reducing stress, Stanford psychologist says" https://news.stanford.edu/2015/05/07/stress-embrace-mcgonigal-050715/

https://www.ted.com/talks/kelly_mcgonigal_how_to_make_stress_your_friend?language=pl#t-634513