Chyba każda i każdy z nas choć raz doświadczył sytuacji, w której to właśnie nieszablonowe podejście pozwoliło znaleźć wyjście z trudnego zawodowego impasu. Kreatywność to dziś jedna z kluczowych kompetencji na rynku pracy - obok elastyczności, krytycznego myślenia i umiejętności współpracy. W tym artykule przedstawiam 13 sposobów na wzmacnianie kreatywności.

Kreatywność od lat utrzymuje się w czołówce zestawienia Future of Jobs World Economic Forum (Kompetencje przyszłości – czego warto się uczyć).

Na początku roku przeprowadziłam na LinkedIn minisondę na temat kompetencji, które najbardziej chcemy rozwijać. Kreatywność wypadła wtedy słabiej niż inne sondowane przeze mnie umiejętności. A ponieważ to moje słówko na ten rok, to dziś o sposobach, jak rozwijać kreatywność i pielęgnować nieszablonowe myślenie w codzienności, zwłaszcza jeśli jesteśmy w procesie zmiany zawodowej.

Kreatywność - definicja

Kreatywność to inaczej postawa twórcza. Według Wikipedii to proces umysłowy pociągający za sobą powstawanie nowych idei, koncepcji, skojarzeń oraz powiązań z innymi ideami lub koncepcjami. To zdolność do tworzenia czegoś nowego, „od zera”, czegoś, czego wcześniej nie było.

Co o kreatywności mówi neurobiologia?

Nie istnieje jeden konkretny obszar mózgu odpowiedzialny wyłącznie za kreatywność - to złożony proces angażujący wiele sieci neuronalnych. Jednak badania wskazują na kilka kluczowych struktur, które w wykazywaniu się kreatywnością są ze sobą zsynchronizowane:

• Grzbietowo-boczna kora przedczołowa (DLPFC) - odpowiada za planowanie, podejmowanie decyzji, logiczne przetwarzanie informacji i ocenę pomysłów.
• Przedni zakręt obręczy - monitoruje konflikty poznawcze, błędy oraz wspiera elastyczność myślenia i adaptację do nowych informacji.
• Płat ciemieniowy - odpowiada za integrację informacji zmysłowych, orientację przestrzenną i wyobraźnię wizualną.

W kreatywnym myśleniu ważne są dwie sieci neuronalne, antagonistyczne wobec siebie - kiedy jedna jest aktywna, druga zwykle przygasa:

• Sieć domyślna (DMN) - odpowiada za swobodne błądzenie myśli, marzenia, wspomnienia i introspekcję. Niezwykle ważna na etapie generowania pomysłów.
• Sieć wykonawcza (ECN) - odpowiada za ocenianie, wybieranie i dopracowywanie pomysłów.

Czyli: mózg marzy → mózg analizuje → mózg wybiera to, co wartościowe.

Jak rozwijać kreatywność? 13 sposobów na wzmacnianie kreatywności

Jakie wnioski można z tego wysnuć? Jak rozwijać kreatywność?

1. Podaruj sobie… nicnierobienie

Neurobiologia wskazuje na wielką wagę swobodnego błądzenia myśli. Odpoczynek to nie luksus. To warunek kreatywnego myślenia. Praktykowanie wdzięczności, troska o sen, aktywność fizyczna, a także modlitwa i medytacja mogą sprzyjać rozbudzeniu kreatywności. Te praktyki to nie tylko regeneracja, ale i nawóz dla nowych pomysłów.

2. Szukaj głębi, izoluj się od bodźców

Aktywności wymagające bycia samemu ze sobą, koncentracja oraz praca głęboka to także narzędzia wzmacniania kreatywności. W badaniu prowadzonym przez psychologów na Uniwersytecie z Utah oraz Kansas, 4 dni samotnej wędrówki na łonie natury wpłynęło na 50-procentowy wzrost wyników w testach kreatywności.

3. Spisuj myśli

Poranne spisywanie myśli pomaga wyłowić z umysłu skojarzenia, które inaczej zniknęłyby w szumie. Pomocne może być wszelkie notowanie i spisywanie.

Więcej o tym znajdziesz w książce Julii Cameron „Droga Artysty”.

4. Zmień perspektywę - załóż inny kapelusz

Edward de Bono w swojej książce „Sześć myślowych kapeluszy” zaproponował metodę myślenia lateralnego pomocną w świadomej koncentracji na sześciu ważnych obszarach:

• biały - dane, fakty i liczby
• czerwony - emocje i odczucia
• czarny – ryzyko, negatywne aspekty danej propozycji
• żółty – potencjał, pozytywne aspekty danej propozycji
• zielony - alternatywne pomysły
• niebieski - przegląd sytuacji, porządkowanie myśli, plany

Poprzez przyjmowanie różnych perspektyw - przymierzanie kapeluszy - możesz zyskać zupełnie nowe wglądy i rozwiązania. 

5. Zmieniaj kontekst – nawet drobnostkami

W pielęgnowaniu kreatywności ważne są zmiany codziennego kontekstu. Taką zmianą może być modyfikacja codziennej rutyny, inne miejsce pracy niż na co dzień, np. przejście się po parku. Pomocne może być tworzenie list i tablic wizualnych, burze mózgów, mapy myśli czy rysowanie.

6. Pytaj: a co by było gdyby…?

Takim pytaniem, które często otwiera wiele drzwi jest: „dlaczego tak, a nie inaczej?”, „po co to robię?” albo „co by było gdyby…?. Kwestionowanie schematów w myśleniu pozwala zobaczyć nowe możliwości i rozbudza ciekawość. W ten sposób robi się miejsce dla świeżych pomysłów.

7. Otwieraj się na nowe

Słuchaj podcastów, sięgaj po książki spoza Twojej dziedziny, oglądaj filmy - także o zawodach, które Cię fascynują. Kreatywność żywi się różnorodnością.

8. Trenuj mózg

• Wymyśl 20 zastosowań dla spinacza biurowego, fotela albo jeszcze innego przedmiotu codziennego użytku
• Zwizualizuj sobie jak najdziwniejszy, wręcz „szalony” wynalazek, określ jego zalety i możliwe zastosowania, a potem „sprzedaj” znajomemu
• Wymyśl pytania na rozmowę kwalifikacyjną, które mogłyby Cię zaskoczyć

Zabawa? Tak. Ale też trening elastyczności myślenia.

9. Craftuj swoją pracę

Nie każda zmiana zawodowa to rewolucja. Czasem nie jest potrzebna spektakularna zmiana, a wystarczy przemodelowanie sposobu realizacji zadań, aby mieć na przykład więcej kontaktów z ludźmi. Więcej o job craftingu.

10. Rozmawiaj z innymi ludźmi

Wymiana myśli z kimś spoza Twojej branży potrafi otworzyć zupełnie nowe drzwi. Inni ludzie mogą pomóc Ci wyjść poza schematy, które często krępują kreatywność. Rozmawiaj o zawodach i pracy, która Cię interesuje. Wymieniaj się doświadczeniami z osobami pracującymi w innych branżach i innych miejscach niż Twoje.

11. Stawiaj na łączenie, nie tylko tworzenie od zera

Kreatywność to często łączenie istniejących elementów w nowy sposób - nie musisz być od razu „artystą”, by być kreatywną osobą. Zastanów się jak możesz połączyć Twoje dotychczasowe doświadczenia i mocne strony w nowy projekt zawodowy?

12. Wejdź w rolę - zmień perspektywę

W rozbudzaniu kreatywności niezwykle ważna jest elastyczność, a jej sprzyja zmiana perspektywy. Zadaj sobie pytania: Co na moim miejscu zrobiłby Steve Jobs? Moja babcia? 5-letnie dziecko? To pozwala odblokować nowe ścieżki myślowe. O zmianie perspektywy piszę także w kontekście rozwijania elastyczności i zwinności (Jak rozwijać elastyczność i zwinność? - 13 sposobów na budowanie kompetencji)

13. Eksperymentuj

Przygotowanie do zmiany zawodowej to bardzo często eksperymenty, w których samych siebie sprawdzamy, poznajemy nowe środowisko, nowe role i zadania. Podejmuj wolontariat, szukaj staży, prowadź warsztaty, ale też rozmawiaj z osobami, które przeszły drogę, o której marzysz. Kreatywność to działanie - a eksperymentowanie uczy odwagi i elastyczności.

Kreatywność to nie talent dostępny dla nielicznych. To umiejętność. Można ją trenować - i warto to robić, zwłaszcza gdy szukasz nowej ścieżki zawodowej lub jesteś w trakcie zmiany.

Z którym z punktów chcesz zacząć? Zajrzyj na LinkedIn i skomentuj mój post na temat rozwijania kreatywności.

Wykorzystane źródła:

https://pl.wikipedia.org/wiki/Kreatywno%C5%9B%C4%87

https://ideas.ted.com/3-science-based-strategies-to-increase-your-creativity/

https://www.youtube.com/watch?v=7xnbUT3rOvQ&t=12s

https://archive.unews.utah.edu/news_releases/nature-nurtures-creativity-2/

https://pl.wikipedia.org/wiki/Kapelusze_my%C5%9Blowe

https://www.elephate.com/pl/blog/jak-pobudzic-kreatywne-myslenie-metody-i-zasady-skutecznej-burzy-mozgow/

https://chatgpt.com