W dzisiejszym świecie wygrywają ci, którzy potrafią się dostosować do zmian. Elastyczność i zwinność to dziś nie tylko modne w biznesie hasła, ale przede wszystkim kluczowe kompetencje, które decydują o sukcesie zawodowym i osobistym. W obliczu nieprzewidywalności rynków, kryzysów i ciągłego postępu technologicznego, umiejętność szybkiego reagowania i dostosowywania się do nowych warunków staje się fundamentem naszej efektywności.

W tym artykule przyjrzymy się, czym są elastyczność oraz zwinność. Podpowiemy, jak je rozwijać na co dzień, jak ćwiczyć „mięsień adaptacji”. Warto traktować je nie jako cechy wrodzone, ale jako umiejętności, które można trenować (Laboratorium życia – co decyduje o sukcesie).

Elastyczność i zwinność razem z odpornością znalazły się na drugim miejscu rankingu kompetencji przyszłości na rok 2025 w raporcie World Economic Forum „Future Of Jobs 2025" (Kompetencje przyszłości – czego warto się uczyć). W języku kompetencji elastyczność i zwinność to dwie pokrewne, lecz odrębne umiejętności adaptacyjne. Przyjrzyjmy się ich definicjom.

Elastyczność – co to

Elastyczność (ang. Flexibility)w kontekście pracy to umiejętność skutecznego dostosowywania się do zmieniających się warunków. Elastyczny pracownik jest gotowy do zmiany sposobu działania, gdy jest taka potrzeba. Cechuje go otwartość na to, co nowe. W sytuacjach niepewności i braku informacji potrafi przyjąć konstruktywną postawę i szukać nowych rozwiązań.

Zwinność – co to

Słownik Języka Polskiego definiuje zwinność jako wykonywanie szybkich i zręcznych ruchów. W języku kompetencji i pracy zwinność (ang. Agility) oznacza zdolność do szybkiego uczenia się w zmieniających się warunkach, wyciągania wniosków z doświadczeń, testowania oraz wdrażania nowych rozwiązań.

Jeśli porównać obie kompetencje, to elastyczność w największym skrócie oznacza reagowanie z otwartością na zmiany, natomiast zwinność to zdolność do aktywnego uczenia się w zmieniających się i niepewnych warunkach.

Jak rozwijać elastyczność i zwinność - 13 sposobów na budowanie kompetencji

Elastyczność i zwinność potrzeba nieustannie trenować. Oto 13 propozycji ich rozwijania. Część z nich pochodzi od uczestników dyskusji na ten temat na Linkedin.

1. Świadoma zmiana perspektywy

W coachingu często korzystamy z narzędzi pomagających spojrzeć na sytuacje innymi oczami. „Co powiedziałby na to X?” Taki trening bardzo pomaga w świadomym podejmowaniu decyzji, ocenie ryzyka i pokonaniu barier mentalnych. Pomocna w tym może być współpraca z mentorem, coachem lub psychoterapeutą.

2. Szukanie ról zapewniających różnorodność

Rutynowa praca często może powodować sztywność postaw – przyzwyczajamy się do utartych schematów i reagujemy na „autopilocie”. W trenowaniu elastyczności ważne jest, aby starać się szukać w pracy nowych wyzwań – zadań, które będą nas pobudzały do kreatywności i wychodzenia z inicjatywą. Im więcej zmiennych zadań, tym lepszy trening elastyczności.

3. Zdobywanie doświadczenia w dynamicznych branżach

Na rynku pracy dynamicznych branż jest coraz więcej. Do najbardziej dynamicznych można zaliczyć branżę medialną oraz marketingową, organizację eventów, dziennikarstwo oraz PR, ale także cały obszar IT, gdzie wiele projektów realizowanych jest w zwinnym środowisku, np. Scrum. Mogą to być świetne poligony doświadczalne dla osób, które chcą rozwijać swoją elastyczność. Cenne doświadczenia można także zdobywać realizując projekty w ramach wolontariatu.

4. Planowanie alternatyw

Jeśli szukamy nowej pracy, warto poza planem A, przygotować sobie także plan B czy plan C. Pomocne w tym mogą być scenariusze „co, jeśli”. To dotyczy także planowania w wielu innych obszarach, gdy nie mamy pewności, czy nasz główny plan będzie można zrealizować.

5. Ćwiczenie reakcji pod presją

Zewnętrzna presja i nagła zmiana warunków sprawiają, że możemy stawać się bardziej elastyczni. Przykładem może być szybkie pakowanie się na wyjazd albo reagowanie na niespodziewane sytuacje np. spóźniający się pociąg.

6. Zamiana ról i praca w interdyscyplinarnych zespołach

Im więcej mamy nowych doświadczeń w pracy, tym możemy sprawniej rozwiązywać pojawiające się problemy. Współpraca z osobami o różnych kompetencjach otwiera „klapki w głowie”. Sprawia, że możemy z większą łatwością odnaleźć się w nowej rzeczywistości.

7. Praca z przekonaniami

Wewnętrzne, ograniczające przekonania bardzo często sprawiają, że wstrzymujemy się przed działaniami i przyjmujemy bardziej sztywne postawy. Poznawcze przekształcanie naszych myśli to świetny sposób na trenowanie elastyczności w myśleniu i działaniu. Warto to robić pod czujnym okiem psychoterapeuty w obszarze Racjonalnej Terapii Zachowań (RTZ) lub Terapii Poznawczo - Behawioralnej.

8. Doskonalenie w metodykach zwinnych Agile

Branża IT bardzo szeroko korzysta ze zwinnych metodyk zarządzania, które zakładają pracę projektową w krótkich przedziałach czasowych, okresowe dokonywanie przeglądów czyli tzw. retrospektywy i na ich bazie nieustanne wdrażanie usprawnień. Pomocne może być korzystanie z narzędzi do zwinnego zarządzania aktywnościami w czasie, np. JIRA.

9. Projektowanie i wdrażanie zmiany zawodowej

Zmiana zawodowa wymaga niezwykłej wprost elastyczności oraz zwinności. O tym, jak mogą wyglądać kolejne kroki w procesie takiej zawodowej wolty i jak wpleść elastyczne reagowanie na przeszkody w swój plan, piszę w e-booku „Pracuj w zgodzie ze sobą. Zmiana zawodowa krok po kroku”.

10. Ćwiczenia pomagające zachować elastyczność w myśleniu 10-50-90

Na LinkedIn pod postem dotyczącym sposobów rozwijania elastyczności i zwinności, pojawiły się propozycje ćwiczeń pomagających wychodzić poza schematy w głowie. Krystyna Jarek, ekspertka w dziedzinie Innowacji i AI, wskazała trzy pytania, które warto sobie zadać:

1. Jak osiągnąć 10x większy rezultat?
2. Co można zrobić, aby zredukować czas o 50%?
3. Jak osiągnąć to samo przy budżecie mniejszym o 90%?

11. Udział w szkoleniach dotyczących zwinności i zarządzania zmianą

Szkolenia z zarządzania zmianą, np. Change Management Foundation, rekomendowała na LinkedIn Kamila Pendyk – ekspertka z obszaru transformacji cyfrowej i zwinnego zarządzania zmianą.

12. Zatrzymanie się - praktykowanie uważnego słuchania oraz głębokiej ciekawości

Elastyczność możemy rozwijać niejako przy okazji nastawiając się na rozumienie siebie i innych, zadając głębokie pytania (także sobie!), badając potrzeby i rozwijając opcje pomocne w ich zaspokojeniu. Na wagę zatrzymania się i refleksji jako istotnego narzędzia budującego naszą elastyczność wskazała na LinkedIn Ewa Warchoł – psychoterapeutka i psychotraumatolog, a także Monika Górska – pisarka i ekspertka od storytellingu („zatrzymaj się, oddychaj, a potem zrób ćwiczenie”).

13. Trening w pozostawianiu sobie otwartych opcji

W podejściu MBTI jedną z kluczowych preferencji związanych z radzeniem sobie ze światem zewnętrznym jest Obserwowanie (P). Warto ćwiczyć w sobie to podejście polegające między innymi na pozostawianiu jak najdłużej w procesie decyzyjnym otwartych opcji oraz możliwości. O tym wspomniała na LinkedIn Agnieszka Jurkowska – coach kariery i autorka podcastu „Scenariusze Kariery”.

Oczywiście to tylko wybrane wskazówki, które warto brać pod uwagę w rozwijaniu elastycznego i zwinnego podejścia do życia oraz pracy. Jestem bardzo ciekawa, który ze sposobów przedstawionych w tym artykule uznajesz za najbardziej pomocny? A może chcesz podzielić się swoimi sposobami lub doświadczeniami z rozwoju w tym obszarze?

Zajrzyj na LinkedIn i skomentuj post na ten temat.

Artykuł powstał przy współpracy ze społecznością LinkedIn - bardzo dziękuję za pomoc!

Wykorzystane źródła:

https://pl.indeed.com/porady-zawodowe/rozwoj-kariery/elastycznosc-w-pracy

https://targetjobs.co.uk/careers-advice/skills-for-getting-a-job/adaptability-and-flexibility-skills-equip-you-any-challenge

https://sjp.pwn.pl/slowniki/zwinno%C5%9B%C4%87

https://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/agility

https://chatgpt.com

Zdjęcie: canva.com