Wyobraź sobie, że żadna z Twoich cech ani zdolności nie jest Ci dana na stałe, ale możesz ją dowolnie kształtować. A im więcej z nich korzystasz i wyższe pokonujesz poprzeczki, tym łatwiej Ci to przychodzi. Czy w takiej perspektywie, Twoje życie uległoby zmianie?
Carol Dweck, amerykańska psycholog, profesor na Uniwersytecie Stanforda, od 20 lat badająca nastawienie oraz motywację osiągnięć, autorka książki "Nowa psychologia sukcesu" (Muza, 2017), lubi porównywać nasz mózg do mięśnia. Im więcej go wykorzystujesz, tym się bardziej rozrasta i zwiększają się jego możliwości. W tym artykule przedstawiam najważniejsze punkty wynikające z badań prof. Dweck. Jak możemy wykorzystać wiedzę o mózgu i bardziej świadomie zmieniać nasze nastawienie? Jak zmiana nastawienia może na pomóc w rozwoju zawodowym i wprowadzaniu zmian?
Co decyduje o naszych życiowych sukcesach i osobistym rozwoju?
Rozwój czy trwałość - jakie nastawienie wybierasz?
W świetle kompleksowych badań nad motywacją człowieka, tym, co decyduje o sukcesie w życiu jest nasze nastawienie na rozwój, inaczej rozwojowy sposób myślenia (growth mindset). Według Carol Dweck z Uniwersytetu Stanforda, o tym, jak uporamy się z porażką i jak wytrwale będziemy dążyć do zmiany, decyduje podejście do naszych zdolności i cech. Osoby, które traktują umiejętności jako coś statycznego, talenty, z którymi się rodzimy (albo je mamy albo nie), dążą do zachowania status quo, do potwierdzenia stałych cech i dyspozycji "taka/taki jestem i już". Mówimy wtedy o nastawieniu na trwałość, czyli o ugruntowanym sposobie myślenia (fixed mindset).
Laboratorium życia czyli co decyduje o sukcesie
Ludzie o odmiennym podejściu, którzy traktują swoje zdolności, czy wręcz cechy charakteru, jako poletko do nieustannych ćwiczeń i wytężonego wysiłku, którzy wiedzą, że ich umiejętności są jak mięśnie, częściej podejmują nowe wyzwania i sprawdzają się. Towarzyszy im nastawienie: "chcę się uczyć i rozwijać". Dla nich ryzyko bycia ocenionym przez innych, jako osoby niekompetentne czy słabe, nie stanowi zagrożenia, a wręcz może być pomocną wskazówką na drodze zmiany.
Jeśli rozejrzeć się wokoło, to nastawienie na trwałość dominuje na każdym kroku, w szkole, w domu i w pracy. Wydaje się, że w Polsce jest dużo powszechniejsze niż w USA. Boimy się porażek, obawiamy się prób, ciężko przeżywamy czyjąś krytykę. Nie chcemy być negatywnie ocenieni, a jednocześnie z lubością oceniamy innych. Tymczasem zmiana sposobu myślenia może zdziałać cuda. Możemy wpływać na dzieci, odnosząc się do ich zachowań, a nie stałych cech. To samo dotyczy naszych podwładnych lub współpracowników. To, jak myślimy o sobie i o innych, może pomagać w rozwoju lub wręcz odwrotnie - spowalniać lub hamować ten proces. Niby to wiemy, ale jednak ciągle wpadamy w mentalną pułapkę...
Nieodkryty potencjał
Jak pisze Dweck, nastawienie na rozwój wcale nie oznacza podejścia, że każdy może stać się każdym. Nie każdy z odpowiednią motywacją i wykształceniem może stać się Einsteinem lub Beethovenem. Jednak osoba z rozwojowym nastawieniem wie, że nasz potencjał jest wielką niewiadomą, niemożliwą do poznania i nie jesteśmy w stanie przewidzieć naszych osiągnięć po latach ćwiczeń pełnych pasji i trudu (Dweck C., Mindset The New Psychology of Success, Random House, 2006 - wyd.pol "Nowa psychologia sukcesu" Wyd.Muza, 2017). Czyli ciągle możemy kogoś zaskakiwać, pokazywać się od nieznanej strony, zmieniać się i stawać się lepszymi ludźmi.
Dobrze pamiętać, że rozwojowego sposobu myślenia można się uczyć. A jeśli uważasz, że nastawienie na trwałość ciebie nie dotyczy, to przyjrzyj się swoim reakcjom w sytuacjach porażek, podczas otrzymywania negatywnych ocen czy podejmowania nowych ryzykownych wyzwań. Do rozwoju potrzebna jest pasja, więc warto koncentrować się na tych obszarach, które lubimy, czujemy się w nich dobrze, wtedy możemy startować od razu z wyższego pułapu. Dlatego dobrze jest nieustannie przyglądać się sobie, swoim działaniom, preferencjom oraz wartościom i pamiętać, że całe nasze życie jest jednym wielkim laboratorium.
Warto tropić siebie
Po kilku latach od publikacji swojej motywacyjnej książki, Autorka dopowiada, że nie jest możliwe, aby mieć w każdym obszarze życia nastawienie na rozwój. Nasze nastawienia są zawsze mieszane. Jeśli uważasz inaczej, być może to sygnał fałszywego nastawienia na rozwój, które w sobie rozwinąłeś. Przyjrzyj się sobie i szukaj prawdy, gdzie nie chcesz się rozwijać, gdzie nie robisz postępów, gdzie utknąłeś w miejscu. Tam z pewnością jest pole do zmiany.
Wykorzystane źródła:
Dweck C., Mindset The New Psychology of Success, Random House, 2006
Dweck C. "Nowa psychologia sukcesu" Wyd.Muza, 2017
https://www.theatlantic.com/education/archive/2016/12/how-praise-became-a-consolation-prize/510845/
https://ww2.kqed.org/mindshift/2016/12/16/carol-dweck-explains-the-false-growth-mindset-that-worries-her/
Dziękuję, że odwiedzasz moją stronę!