Prowadząc konsultacje z doradztwa zawodowego z młodymi ludźmi będącymi u progu dorosłego życia stykam się często z brakiem motywacji. Moi młodzi rozmówcy opowiadają, że rodzice postrzegają ich jako osoby leniwe, którym się nic nie chce. Często wiąże się to z brakiem znajomości siebie, swoich mocnych stron, zainteresowań oraz brakiem celów, które byłyby dla nich wystarczająco ważne i ekscytujące, aby dążyć do ich osiągnięcia.

W pracy mamy analogiczną sytuację. Menedżerowie, którzy opowiadają o swoich podwładnych, że nie chce im się pracować, że unikają wychodzenia poza minimum, że są leniwi [tu można wstawić wiele etykietek] – to dość powszechny obrazek pokazujący brak motywacji do pracy.

Popularnie ujmuje się, że motywacja do pracy to wewnętrzne pragnienie, aby podjąć działanie w kierunku osiągnięcia celu. W pracy to kluczowy czynnik decydujący o realizacji biznesowych celów przez firmę. Motywacja napędza rywalizację i pomaga w rozwijaniu więzi społecznych. Brak motywacji może prowadzić do przerdzewienia, wypalenia czy wręcz choroby takiej jak depresja. Stąd troska o własne zmotywowanie to podstawowa powinność pracownika, a nie tylko pracodawcy, jak przyjęło się uważać.

Daniel Pink w swojej legendarnej książce “Drive” pisze o Motywacji 3.0 jako o kompletnie nowym spojrzeniu na motywację. W tym tekście chcę zaprezentować jej główne założenia i przyjrzeć się 3 sposobom, jak możemy się zmotywować.

Motywacja do pracy – co jest podstawą motywacji?

Najbardziej pierwotnym poziomem motywacji i naszą siłą napędową jest zaspokojenie podstawowych potrzeb fizjologicznych takich jak sen, odżywianie, rozmnażanie. Na tym poziomie jesteśmy motywowani troską o przetrwanie. To motywacja 1.0. Ważne, że bez zaspokojenia na tym poziomie nie jesteśmy wspinać się na wyższe poziomy motywacyjne. Jednak samo wyspanie, najedzenie czy nawodnienie organizmu nie wystarcza, aby chcieć osiągać cele.

W miarę rozwoju gatunku ludzkiego i coraz większej złożoności systemów społecznych, w jakich przychodzi nam żyć, ważne zaczęło być poszukiwanie nagrody i unikanie kary. To dobrze wszystkim znany model kija i marchewki czyli motywacja 2.0. Ten model tak wrósł w nasze życie, że przestaliśmy go prawdopodobnie zauważać. Budowanie efektywności w wielu firmach ciągle wiąże się z nagradzaniem dobrych pracowników i zwalnianiem albo udzielaniem nagan tym, którzy źle pracują. I dzieje się to po dziś dzień.

Jednak czy takie podejście wystarcza i prowadzi do zaangażowania w kierunku ponadprzeciętnych wyników? Obserwacje zachowań pracowników i badania prowadzone przez psychologów dowodzą, że nie. I tu pojawia się miejsce na motywację 3.0.

Jak się zmotywować w świetle motywacji 3.0?

Motywacja 3.0 - definicja

Badania prowadzone przez psychologów, w tym Edwarda Deciego, pokazują, że w rozbudzeniu motywacji do pracy ważne jest poznanie i analiza naszych wewnętrznych potrzeb. Wzrost zaangażowania następuje, gdy te potrzeby możemy zaspokajać. Finanse są niezbędne, aby zaspokoić potrzeby pierwotne – możemy traktować je jako tzw. czynniki higieny – niezbędne warunki, aby móc zaspokajać potrzeby wyższego rzędu.

Motywacja 3.0 to inaczej wewnętrzna motywacja, która pojawia się dzięki zaspokojeniu indywidualnych potrzeb człowieka takich jak dążenie do doskonałości, autonomia, uznanie, samorealizacja czy relacje z innymi. Przyjmuje się, że najlepsza motywacja to taka, która rodzi się we wnętrzu człowieka i opiera się na jego własnej potrzebie osiągania celów. Czynniki zewnętrzne takie jak np. wynagrodzenie, bezpieczeństwo, atmosfera w pracy itp., są po to, aby ta motywacja mogła rozkwitać i utrzymywać się długi czas.

Motywacja do pracy – 3 sposoby jak się zmotywować

Zadbaj o autonomię

Jednym ze sposobów, jak się zmotywować jest zadbanie w pracy o autonomię. W świetle badań widać, że autonomia, obszar kontroli i swobody, sprawia, że chce się nam wstawać rano do pracy. Daniel Pink tak o tym pisze: „Rodzimy się, by być graczami, nie pionkami. Naszym przeznaczeniem jest być autonomicznymi jednostkami, a nie jednostkowymi automatami.”

Każdy z nas może mieć różne potrzeby dotyczące autonomii. Warto poznawać siebie i szukać swojego najlepszego rozwiązania. Autonomia, czy inaczej kontrola, może dotyczyć:

• Charakteru zadań, które realizujemy
• Czasu, który przeznaczamy na pracę
• Techniki, sposobu wykonywania obowiązków
• Budowania zespołu

Ostatnio pisałam na LinkedIn o projekcie, który mnie zaczął ekscytować. I pewien poziom autonomii związany ze sposobem planowania jego przebiegu, jest jednym z czynników, które bardzo w nim cenię.

Szukaj mistrzostwa

Potrzeba doskonalenia i rozwijania swoich kompetencji to kolejny obszar, gdzie łatwiej jest nam się zmotywować. Warunkiem jest dobre poznanie siebie i określenie talentów, których rozwijanie może nas doprowadzić bliżej mistrzostwa. Nie w każdej dziedzinie musimy startować z rozwojem od zera. Warto szukać w sobie predyspozycji i uzdolnień, które dodadzą nam na starcie kilka punktów więcej. Jeśli pragniesz odkryć swoje ukryte talenty i mocne strony, skorzystaj z programu Kompas Kariery.

Z dochodzeniem do mistrzostwa związany jest nasz wysiłek, o którym Carol Dweck tak pisze: „Wysiłek to jedna z tych rzeczy, która nadaje życiu sens. Wysiłek oznacza, że ci na czymś zależy, że coś jest dla ciebie ważne i że jesteś gotów na to pracować.”

Carol Dweck w swojej książce „Nowa psychologia sukcesu” pisze o dwóch rodzajach nastawień: na trwałość i na rozwój. Tylko to rozwojowe podejście gwarantuje nam zaangażowanie w uczenie się nowych kompetencji, przekształcanie naszych talentów w mocne strony. Na tej drodze wysiłek jest czymś kluczowym i prowadzi do mistrzostwa. Więcej o tym podejściu przeczytasz w artykule „Laboratorium życia czyli co decyduje o sukcesie”.

Jakiś czas temu jedna z moich córek przeżywała trudności podczas nauki jazdy samochodem.

- Mamo, ja się nigdy tego nie nauczę!

Zapewne wiele osób miało podobnie z nauką jazdy autem. Ja także. Potrzebujemy przejść przez etap świadomej niekompetencji, aby te kompetencje zaczęły w nas wzrastać. I do tego potrzebny jest wysiłek i wytrwałość. A jak mamy wokół siebie wspierające osoby to możemy przenosić góry. Warto szukać takich obszarów, w których czujemy skrzydła u ramion, aby szczególnie tam podejmować wysiłek doskonalenia się.

Ważny jest cel

W pracy możemy i wręcz powinniśmy doświadczać FLOW, a więc mieć:

• jasne cele do wykonania
• dostęp do informacji zwrotnej
• wyzwania dopasowane do kompetencji.

Świadomość celu jest podstawą głębokiej wewnętrznej motywacji. Jak pisze Pink „Najbogatsze doświadczenia w naszym życiu mamy nie wtedy, gdy domagamy się uznania od innych, ale gdy słuchamy naszego własnego głosu – robiąc coś, co ma znaczenie, robiąc to dobrze i robiąc to w służbie celowi większemu niż my sami”.

Obok autonomii i mistrzostwa to właśnie cel, w którym zawiera się większy sens i który dotyka tego, co naprawdę jest dla nas ważne sprawia, że z łatwością możemy się zmotywować i że kochamy poniedziałki. Warto takie cele sobie stawiać i do nich dążyć. Wtedy motywacja przestaje być jakimkolwiek problemem.

A jeśli chcesz podsumować rok i postawić sobie cele na kolejny rok – cele, które będą miały dla Ciebie znaczenie, to koniecznie pobierz arkusz coachingowy „Osobisty plan” i opracuj swój własny plan. Arkusz jest dostępny bezpłatnie na przełomie roku.

Wykorzystane źródła:

https://zmianazawodowa.pl/wiedza/zmiana-zycia-i-pracy/176-flow-czyli-jak-sie-zmotywowac

https://zmianazawodowa.pl/wiedza/zmiana-zycia-i-pracy/85-co-decyduje-o-sukcesie

Pink D. (2011) DRIVE. Kompletnie nowe spojrzenie na motywację. Wydawnictwo StudioEmka, Warszawa.

https://www.psychologytoday.com/us/basics/motivation

https://hrhelper.pl/2020/07/01/jak-motywowac-pracownikow-motywacja-2-0-i-3-0/

Photo by Kenrick Mills on Unsplash