Jedna z moich klientek, która przechodziła zmianę zawodową, rozwijała swoje nowe kompetencje i chciała maksymalnie ograniczyć w pracy wszystko to, co nie jest jej najmocniejszą stroną. Dążyła do tego, aby jak najmniej planować, organizować, dopinać szczegółów, a jak najwięcej tworzyć, wspierać, uczyć innych, inspirować i odczuwać radość podczas pracy. Bardzo dobrze jest poznać swoje naturalne preferencje oraz słabsze obszary. Możemy wtedy unikać sytuacji, które wymagają wykorzystywania innych funkcji niż nasze preferowane. Jednak co wtedy, gdy nie mamy wpływu na pewne obowiązki lub okoliczności i pojawia się silny stres?

Przyznam się, że ta kwestia była mi zawsze bardzo bliska, bo parę lat temu w ramach rozwijania swoich mocnych stron, postanowiłam, że w moim życiu będzie jak najwięcej rzeczy, które lubię i łatwo mi przychodzą, a zredukuję do minimum to, co trudne, mozolne, uciążliwe i stresujące.

I tak rozpoczęłam eksperyment:)

Praktycznie wyglądało to w ten sposób, że przede wszystkim skupiłam się na działalności zawodowej, pracy z klientami, prowadzeniu aktywności marketingowej w internecie, pisaniu biuletynu czyli wszystkich działaniach, które bardzo lubię. Z drugiej strony ograniczyłam czas przeznaczany na sprzątanie i porządki w szafkach, poza tymi naprawdę niezbędnymi, kontrolowanie porządku z pokojach dzieci, prasowanie, pieczenie ciast, itp. Wybierałam tylko te wspólne aktywności z rodziną, które przynosiły mi radość i ciekawiły mnie albo związane były z obowiązkami i zajęciami na zewnątrz.

Po niedługim czasie przyszła refleksja, że mój dom upomina się o moją uwagę, że paskudnie się czuję w wiecznym bałaganie u dzieci na piętrze, zaległościach, które wszędzie się piętrzyły. Uświadomiłam sobie, że bardzo ciężko jest mi być ekonomem i rozdzielać zadania domowe pomiędzy poszczególnych członków rodziny, w efekcie wiele rzeczy czekało na załatwienie. Do tego doszły moje kłopoty ze zdrowiem. Praca sprawiała mi wielką radość, ale stan domu był źródłem stresu.

Czego się nauczyłam?

Teraz mogę powiedzieć, że to doświadczenie było dla mnie bardzo cenne. Okazuje się, że można tak zorganizować życie, aby w większym stopniu włączać innych w sprawy domowe i nie doprowadzać przy tym do konfliktów, których nie lubię. Cóż, trudno, że dzieci nie lubią sprzątania i robią to niezbyt dokładnie. Jest to jednak umiejętność ogólnie potrzebna w życiu i potrzeba ją opanować na wystarczającym poziomie.  Gdy zadania są jasno określone i spisane, a każdy może wykonywać je w sposób zgodny z jego preferencjami, to widzę, że posuwamy się do przodu. Do wykonania rzeczy, do których trudno było znaleźć wewnętrzną motywację, bodźcem okazał się remont i wizja odnowionych ścian czy wycyklinowanej podłogi. Przed nami jeszcze dużo do zrobienia, ale jestem dobrej myśli, bo zadbalismy o równowagę, która była zachwiana.

MBTI - Jak zadbać o równowagę?

MBTI - jak uczyć się życia w pełni?

Z pewnością bardzo jest ważne, abyśmy odkryli te obszary, które są naszą naturalną preferencją, aktywności, które łatwo nam przychodzą i do nich zostaliśmy niejako stworzeni. Pisałam o tym w artykule na temat MBTI® (MBTI® czyli jak rozwijamy się w toku życia ?). To wcale jednak nie znaczy, że mamy już wymówkę, aby od pewnych zadań trzymać się z daleka. Tak jak w moim przykładzie z dbaniem o dom. Są rzeczy, które potrzebuję wykonywać, nawet jeśli są nudne i powtarzalne, a ja najlepiej funkcjonuję, gdy mam zadania zróżnicowane i ciągle coś nowego. Pytanie, jak ja to mogę robić, aby i w tych nielubianych aktywnościach wykorzystywać moje talenty i wkładać w nie serce? Ja w pewnym momencie określiłam sobie priotytety, podjęłam działania w obszarach, które nie są przeze mnie preferowane, ale uważam za ważne dla mnie i dla naszej rodziny. W efekcie odkryłam, że remont może być czymś przyjemnym, a dzieci mają talenty, o których istnieniu nawet nie śniłam.

W MBTI przykładowo, ktoś o typie ENFP, o dominującej uzewnętrznionej funkcji intuicji, szczególnie lubi koncentrować się na nowych możliwościach i pomysłach osadzonych w przyszłości. Czerpie inspiracje ze świata zewnętrznego i wdraża je w życie, choć czasem może wykazywać się brakiem cierpliwości na etapie realizacji. Adiutantem tej dominującej funkcji u ENFP jest uwewnętrznione odczuwanie czyli potrzeba życia w zgodzie ze sobą w wewnętrznej harmonii z osobistymi wartościami i przekonaniami, kierowanie się w podejmowaniu decyzji tym, co jest ważne dla osób, których dana decyzja dotyczy.

Jeśli rozwijana będzie sama intuicja, polegająca na generowaniu pomysłów i widzeniu możliwości, bez uwzględniania w tym potrzeb i wartości oraz podejmowania zgodnych z nimi decyzji, to będzie to tylko bujanie w obłokach, setki pomysłów, z których nic nie wynika. Aby można było mówić o zdrowej osobowości, to te dwie najważniejsze funkcje muszą znajdować się w równowadze. Potrzebna jest człowiekowi funkcja uzewnętrzniona związana z ekstrawersją czyli czerpaniem energii ze świata zewnętrznego oraz funkcja uwewnętrzniona związana z introwersją, a więc refleksją i byciem samemu ze sobą. Ekstrawertyk lubiący przebywanie z ludźmi potrzebuje zagłębić się w siebie, a introwertyk musi umieć otworzyć się na świat zewnętrzny.

To samo dotyczy funkcji zbierania informacji oraz podejmowania decyzji. Jedno bez drugiego może stać się działaniem po omacku z klapkami na oczach (gdy zamkniemy się na nowe informacje, koncentrując się tylko na osądzaniu rzeczywistości) lub pływaniem bez steru, gdy naszą uwagę poświęcimy tylko reagowaniu na nowe bodźce. W pewnych okolicznościach potrzebne jest porządkowanie, tworzenie struktur i procedur, a w innych - elastyczne przełączanie się na inne tory. Od tego jak łatwo korzystamy z funkcji niepreferowanych, oczywiście mając pełną świadomość swoich naturalnych preferencji, zależy nasza efektywność w różnych życiowych okolicznościach.

Rozwój po 40-stce

Według twórców narzędzia MBTI, w drugiej połowie życia jest czas na integrację funkcji przedtem zaniedbanych (trzeciej i czwartej). W przypadku typu ENFP jest to myślenie (podejmowanie decyzji z sposób logiczny i uporządkowany) oraz uwewnętrznione poznanie (doświadczanie świata za pomocą wszystkich zmysłów, zbieranie i gromadzenie informacji, koncentracja na detalach). W toku życia mówimy o integracji wszystkich czterech funkcji i możliwości swobodnego korzystania z funkcji, które nie są naszymi preferowanymi. Chodzi o to, aby koncentrować się na rozwoju naszych mocnych stron, ale w równowadze z pozostałymi sferami.

Czy osoba o typie ENFP powinna tylko realizować się w zawodach twórczych, w środowisku, które zapewnia jej elastyczność i brak z góry narzuconej struktury? Z pewnością to mogą być warunki, w których będzie dobrze funkcjonować, ale to wcale nie znaczy, że nie może pracować w dużej organizacji, z rozbudowaną strukturą, gdzie nieszablonowość myślenia takiej osoby i jej uciekanie od schematów pomoże innym uniknąć "skostnienia". Nasze talenty możemy rozwijać na różnych polach, w różny sposób. Im bardziej skupiamy się na tym, co w nas mocne, tym łatwiej jest nam wkraczać na terytoria, które są niekomfortowe, w jakiś sposób sprawiające trudność. Sama widzę, że sprawy domowe, które wcześniej odsuwałam na bok, teraz są dla mnie źródłem satysfakcji. Potrzebowałam skoncentrować się na tym problemie, zmienić swoje podejście, poszukiwać twórczych rozwiązań  i w większym stopniu dopuścić możliwość wyjścia poza strefę komfortu.

Rozwój to stawanie się najlepszą wersją samego siebie

Potrzebne jest do tego zachowanie równowagi pomiędzy procesem zbierania informacji a podejmowaniem decyzji, uporządkowaniem a elastycznością, otwartością na świat zewnętrzny a skłonnością do introspekcji. Równowaga ma charakter dynamiczny, zmienia się w czasie. Aby o nią dbać, potrzeba poznawać siebie i swoje potrzeby, w zależności od sytuacji umieć korzystać z różnych funkcji i zachowań, niekoniecznie tych preferowanych i w ten sposób stawać się w lepszym człowiekiem.

Chcesz przyjrzeć sie bliżej koncepcji typów MBTI® w pracy i karierze? Sięgnij po szkolenie - webinar "Jak poznać siebie? - wskaźnik MBTI w pracy i karierze".