Dobra relacja z szefem to marzenie wielu z nas. Badania pokazują, że ponad połowa pracowników pragnie zmienić pracę właśnie z powodu swojego bezpośredniego przełożonego (Instytut Gallupa, 2015). Ten temat pojawia się często na sesjach coachingowych i to zarówno od strony przełożonego, jak i podwładnego. Ostatni obrazek: menedżerowi z kilkuletnim stażem w firmie zmienia się szef. Nowy szef przychodzi z zewnątrz i energicznie wprowadza w firmie nowe porządki. W relacji podwładny-przełożony zaczyna iskrzyć. Historia jakich wiele, jednak każda niesie ze sobą mnóstwo emocji i silny stres. Po stronie podwładnego pojawić się może brak zaangażowania, spadek motywacji i pewności siebie, większa podatność na choroby. Badania potwierdzają, że ryzyko zawału serca w przypadku pracy z toksycznym szefem wzrasta o 50%, zwiększa się także prawdopodobieństwo wystąpienia depresji. Naturalną reakcją jest chęć zmiany pracy, jednak nie zawsze jest to możliwe w danym momencie. Oto kilka podpowiedzi co robić z toksycznym szefem.
Co robić, gdy z szefem nie układa się dobrze?
Ogląd sytuacji
1. Po pierwsze warto jasno określić stan faktyczny, jakie zachowania szefa najbardziej Ci nie odpowiadają.
Lista grzechów szefów jest długa. Oto niektóre z nich:
- nieumiejętność lub niechęć do bezpośredniej, otwartej komunikacji z pracownikami
- nierówne traktowanie podwładnych, niesprawiedliwe faworyzowanie
- brak szacunku, brak kultury wobec osób podległych, brak zaufania do innych
- karcenie za błędy, niechwalenie za dobre rzeczy, brak umiejętności tworzenia przestrzeni uczenia się na bazie porażek
- sztywność poglądów, niechęć do zmiany przekonań
- nadmiernie wysokie wymagania, nieuzasadnione biznesowo
- brak cierpliwości i kontroli nad trudnymi emocjami
- obawa przed podejmowaniem decyzji, zwlekanie z decyzjami
- nadmierna kontrola nad sposobem realizacji zadań, tzw. mikromenedżment
- brak samoświadomości, brak dystansu do siebie, brak poczucia humoru
- próżność i nienależne przypisywanie sobie zasług
- przerywanie, słaba umiejętność słuchania.
Potrzebny dystans
2. Staraj się zachować dystans, nie traktuj zachowań szefa od razu personalnie czyli, że z Tobą jest coś nie tak. Oddziel fakty od ich interpretacji. Może to inne okoliczności mają wpływ na taki stan rzeczy i zastrzeżenia szefa nie są uzasadnione? Jeśli przełożony wyróżnia szczególnie innego członka zespołu, to nie musi oznaczać, że Ty wykonujesz swoją pracę w nieodpowiedni sposób. Brak docenienia naszej pracy ze strony kierownictwa w dużej mierze obniża naszą satysfakcję z pracy. Potrzebujemy wtedy sami bardziej zatroszczyć się o siebie, prosić o informację zwrotną, świętować swoje sukcesy, "odcinać się" mentalnie od negatywnego działania szefa.
Jasne granice
3. Tam, gdzie możesz, określaj swoje granice i nie dopuszczaj do przekraczania ich. Dotyczy to szczególnie zachowań nieetycznych, niezgodnych z Twoimi przekonaniami, takich, których nie aprobujesz. Taką granicą może być unikanie obmawiania innych w towarzystwie szefa czy niezgoda na ośmieszanie na forum publicznym. Oczywiście ryzykiem jest zawsze wyrzucenie z pracy, ale czy naprawdę warto poświęcać siebie kosztem toksycznego szefa?
Toksyczny szef - co robić?
Jasny cel
4. Jeśli masz do czynienia z wyjątkowo toksyczną osobą, walczącą o wpływ i władzę w Twoim otoczeniu, najważniejszym Twoim zadaniem jest niedopuszczenie, aby druga strona osiągnęła swój cel. Takim toksycznym celem może być wprowadzenie Cię w poczucie winy, w kompleksy, zachwianie Twoim poczuciem wartości. Najbardziej pożądane dla niej jest doprowadzenie do sytuacji, że czujesz się słaby, nic niewarty, niezdolny do podejmowania inicjatywy i najlepiej odizolowany od reszty. U mistrzów manipulacji to będzie wszystko zawoalowane, ukryte, komunikowane niewprost, raczej nieczytelne dla kogoś patrzącego z boku. W takim przypadku pomocne może być przyjęcie postawy obserwatora, uważającego na zachowania szefa, na to co mówi i co robi. W szczególnie trudnych momentach najlepiej zapisywać sobie swoje obserwacje, aby łatwiej się od nich dystansować. Warto też szukać sprzymierzeńców w zespole, łączyć siły i wzajemnie się wspierać. Jeśli sytuacja Cię przerasta, udaj się po pomoc profesjonalną. Więcej o mobbingu w miejscu pracy.
Zarządzić emocjami
5. Toksyczny agresor często szuka "ofiary", kogoś, kto mu się podporządkuje. Strategią, która może w pewnych przypadkach przynieść dobry skutek jest odwzorowywanie emocji. Jeśli krzyczy, ty także podnosisz głos. Jeśli posługuje się pochlebstwami, ty także mówisz miłe rzeczy. W ten sposób nie godzisz się na rolę ofiary, a stajesz się aktorem odgrywającym "lustro" w tej trudnej relacji.
Skąd się biorą toksyny?
6. A może potrzebujesz zmienić perspektywę widzenia? Popatrz na szefa jak na człowieka z kłopotami. Może jego zachowanie i poziom zestresowania wynika z trudnej sytuacji osobistej? Może okazanie mu serca i wyrozumiałości, pomoże mu w jego problemach? Jeśli jesteś wierzący, czy widzisz, że potrzebuje Twojej modlitwy?
A może zarządzić szefem?
7. Stephen R. Covey w książce "8 nawyk" pisze o postawie i duchu statecznika, byciu liderem wobec swojego szefa. Wiąże się to z inicjatywą, dojrzałością, wczuwaniem się w potrzeby drugiej strony i przekonywującą argumentacją. Covey pisze, że człowiek może stać się liderem dla szefa "stając się światłem, nie sędzią. Bądź wzorem, nie krytykiem. Pracuj wewnątrz swojego kręgu wpływu, żeby zdobyć autorytet moralny i zwiększyć swoją wiarygodność. Odważnie podejmuj inicjatywę, aby działać w pozytywny sposób. Wczuwaj sie w świat, w troski, cele i nastawienie umysłowe szefa...Bądź cierpliwy i wytrwały, a twój wpływ wzrośnie...To jest przywództwo - wybór, a nie stanowisko." (s.164) Może Twoje zadanie, to pomóc szefowi?
Pamiętaj, że przeżywając trudności z toksycznym szefem, zdobywasz cenne doświadczenia, które mogą Cię wzmocnić (choć by się wydawało, że tylko osłabiają). Potem możesz wykorzystać je w trakcie rozmów kwalifikacyjnych. Jeśli zdecydujesz się zmienić pracę, staraj się podczas interview jak najlepiej poznać swojego przyszłego kierownika, dyrektora albo prezesa. Zrekrutuj najlepszego!:)
Wykorzystane źródła:
Covey S. "8 nawyk: od efektywności do wielkości i odkrycia własnego głosu", Rebis, 2005.
http://www.gallup.com/businessjournal/182321/employees-lot-managers.aspx
http://www.webmd.com/heart-disease/news/20081124/having-a-bad-boss-is-bad-for-the-heart#
http://sciencenordic.com/boss-not-workload-causes-workplace-depression
http://www.inc.com/ss/geoffrey-james/10-signs-youre-terrible-boss-and-what-do-about-it
http://innpoland.pl/121117,5-sposobow-na-radzenie-sobie-z-toksycznym-szefem
https://www.entrepreneur.com/article/245425