Dobra relacja z szefem to marzenie wielu z nas. Badania Instytutu Gallupa pokazują, że ponad połowa pracowników pragnie zmienić pracę właśnie z powodu swojego bezpośredniego przełożonego. Ten temat pojawia się często na sesjach coachingowych i to zarówno od strony przełożonego, jak i podwładnego. Ostatni obrazek: menedżerowi z kilkuletnim stażem w firmie zmienia się szef. Nowy szef przychodzi z zewnątrz i energicznie wprowadza w firmie nowe porządki. W relacji podwładny-przełożony zaczyna iskrzyć. Historia jakich wiele, jednak każda niesie ze sobą mnóstwo emocji i silny stres. Po stronie podwładnego pojawić się może brak zaangażowania, spadek motywacji i pewności siebie, większa podatność na choroby. Badania potwierdzają, że ryzyko zawału serca w przypadku pracy z toksycznym szefem wzrasta o 50%, zwiększa się także prawdopodobieństwo wystąpienia depresji. Naturalną reakcją jest chęć zmiany pracy, jednak nie zawsze jest to możliwe w danym momencie. Oto kilka podpowiedzi co robić, gdy toksyczny szef lub toksyczna szefowa to także nasz problem.

Toksyczny szef jak sobie radzić?

Toksyczny szef cechy i zachowania

1. Po pierwsze warto jasno określić stan faktyczny, jakie zachowania szefa najbardziej Ci nie odpowiadają.

Lista grzechów szefów jest długa. Oto niektóre z nich:

• nieumiejętność lub niechęć do bezpośredniej, otwartej komunikacji z pracownikami
• nierówne traktowanie podwładnych, niesprawiedliwe faworyzowanie 
• brak szacunku, brak kultury wobec osób podległych, brak zaufania do innych
• karcenie za błędy, niechwalenie za dobre rzeczy, brak umiejętności tworzenia przestrzeni uczenia się na bazie porażek
• sztywność poglądów, niechęć do zmiany przekonań
• nadmiernie wysokie wymagania, nieuzasadnione biznesowo
• brak cierpliwości i kontroli nad trudnymi emocjami
• obawa przed podejmowaniem decyzji, zwlekanie z decyzjami
• nadmierna kontrola nad sposobem realizacji zadań, tzw. mikromenedżment
• brak samoświadomości, brak dystansu do siebie, brak poczucia humoru
• próżność i nienależne przypisywanie sobie zasług
• przerywanie, słaba umiejętność słuchania.

Toksyczny szef lub toksyczna szefowa to nie to samo co szef ze słabo rozwiniętymi umiejętnościami liderskimi. Często on sam może nie mieć pojęcia, że jego zachowania mają toksyczny charakter. Dlatego tak ważne jest dokładna analiza faktów.

Potrzebny dystans

2. Staraj się zachować dystans, nie traktuj zachowań szefa od razu personalnie czyli, że z Tobą jest coś nie tak. Oddziel fakty od ich interpretacji. Może to inne okoliczności mają wpływ na taki stan rzeczy i zastrzeżenia szefa nie są uzasadnione? Jeśli toksyczny przełożony wyróżnia szczególnie innego członka zespołu, to nie musi oznaczać, że Ty wykonujesz swoją pracę w nieodpowiedni sposób. Brak docenienia naszej pracy ze strony kierownictwa w dużej mierze obniża naszą satysfakcję z pracy. Potrzebujemy wtedy sami bardziej zatroszczyć się o siebie, prosić o informację zwrotną, świętować swoje sukcesy, "odcinać się" mentalnie od negatywnego działania szefa.

Określ jasne granice

3. Tam, gdzie możesz, określaj swoje granice i nie dopuszczaj do ich przekraczania. Dotyczy to szczególnie zachowań nieetycznych, niezgodnych z Twoimi przekonaniami, takich, których nie aprobujesz. Taką granicą może być unikanie obmawiania innych w towarzystwie szefa czy niezgoda na ośmieszanie na forum publicznym. Oczywiście ryzykiem jest zawsze wyrzucenie z pracy, ale czy naprawdę warto poświęcać siebie kosztem toksycznego szefa?

Toksyczny szef co robić?

Jasny cel

4. Jeśli masz do czynienia z wyjątkowo toksyczną osobą, walczącą o wpływ i władzę w Twoim otoczeniu, najważniejszym Twoim zadaniem jest niedopuszczenie, aby druga strona osiągnęła swój cel. Takim toksycznym celem może być wprowadzenie Cię w poczucie winy, w kompleksy, zachwianie Twoim poczuciem wartości. Najbardziej pożądane dla niej jest doprowadzenie do sytuacji, że czujesz się słaby, nic niewarty, niezdolny do podejmowania inicjatywy i najlepiej odizolowany od reszty. Tosyczny szef - mistrz manipulacji - będzie starał się, aby wszystko było zawoalowane, ukryte, komunikowane niewprost, raczej nieczytelne dla kogoś patrzącego z boku. Toksyczny pracodawca może działać "w białych rękawiczkach". W takim przypadku pomocne będzie przyjęcie postawy obserwatora, uważającego na zachowania szefa, na to co mówi i co robi. W szczególnie trudnych momentach najlepiej zapisywać sobie swoje obserwacje,  aby łatwiej się od nich dystansować. Warto też szukać sprzymierzeńców w zespole, łączyć siły i wzajemnie się wspierać. Jeśli sytuacja Cię przerasta, udaj się koniecznie po pomoc! Więcej o mobbingu w miejscu pracy.

Zarządź emocjami

5. Toksyczny szef - agresor - często szuka "ofiary", kogoś, kto mu się podporządkuje. Strategią, która może w pewnych przypadkach przynieść dobry skutek jest odwzorowywanie emocji. Jeśli krzyczy, ty także podnosisz głos. Jeśli posługuje się pochlebstwami, ty także mówisz miłe rzeczy. W ten sposób nie godzisz się na rolę ofiary, a stajesz się aktorem odgrywającym "lustro" w tej trudnej relacji.

Skąd się biorą toksyny?

6. A może potrzebujesz zmienić perspektywę widzenia? Popatrz na szefa jak na człowieka z kłopotami. Może jego zachowanie i poziom zestresowania wynika z trudnej sytuacji osobistej? Może okazanie mu serca i wyrozumiałości, pomoże mu w jego problemach? Jeśli jesteś wierzący, czy widzisz, że potrzebuje Twojej modlitwy?

A może potrzeba zarządzić szefem?

7. Stephen R. Covey w książce "8 nawyk" pisze o postawie i duchu statecznika, byciu liderem wobec swojego szefa. Wiąże się to z inicjatywą, dojrzałością, wczuwaniem się w potrzeby drugiej strony i przekonywującą argumentacją. Covey pisze, że człowiek może stać się liderem dla szefa "stając się światłem, nie sędzią. Bądź wzorem, nie krytykiem. Pracuj wewnątrz swojego kręgu wpływu, żeby zdobyć autorytet moralny i zwiększyć swoją wiarygodność. Odważnie podejmuj inicjatywę, aby działać w pozytywny sposób. Wczuwaj sie w świat, w troski, cele i nastawienie umysłowe szefa...Bądź cierpliwy i wytrwały, a twój wpływ wzrośnie...To jest przywództwo - wybór, a nie stanowisko." (s.164) Może Twoje zadanie, to pomóc szefowi?

Pamiętaj, że toksyczny szef w pracy to szansa dla Ciebie, aby zdobyć cenne doświadczenia. Te doświadczenia są bolesne, ale w końcowym efekcie mogą Cię wzmocnić, choć by się wydawało, że tylko osłabiają. Potem możesz wykorzystać je w trakcie rozmów kwalifikacyjnych. Jeśli zdecydujesz się zmienić pracę, staraj się podczas interview jak najlepiej poznać swojego przyszłego kierownika, dyrektora albo prezesa. Zrekrutuj najlepszego!:) 

 

Wykorzystane źródła:

Covey S. "8 nawyk: od efektywności do wielkości i odkrycia własnego głosu", Rebis, 2005.

http://www.gallup.com/businessjournal/182321/employees-lot-managers.aspx

http://www.webmd.com/heart-disease/news/20081124/having-a-bad-boss-is-bad-for-the-heart#

http://sciencenordic.com/boss-not-workload-causes-workplace-depression

http://www.inc.com/ss/geoffrey-james/10-signs-youre-terrible-boss-and-what-do-about-it

http://innpoland.pl/121117,5-sposobow-na-radzenie-sobie-z-toksycznym-szefem

https://www.entrepreneur.com/article/245425

Zdjęcie: StockSnap/Pixabay