Czwarta rewolucja przemysłowa związana z automatyzacją, digitalizacją i sztuczną inteligencją dzieje się na naszych oczach. Jak wskazują autorzy raportu World Economic Forum „Future of Jobs”, czas pandemii znacznie przyspieszył ten proces. Jakiego rodzaju umiejętności i wiedza stanowią kompetencje przyszłości? Jak możemy się przygotować na zmiany na rynku pracy? Czego warto się uczyć? W artykule przedstawiam kompetencje przyszłości, które w opinii ekspertów, już teraz mają największe znaczenie w zawodowym świecie.

O zawodach przyszłości pisałam jakiś czas temu w artykule „Zawody przyszłości – co nas czeka za 20 lat?” – należy on do najczęściej odwiedzanych tekstów na stronie zmianazawodowa.pl. Teraz o kompetencjach, na które warto stawiać, myśląc o przyszłości.

Z analizy różnych raportów można wyciągnąć wniosek, że zmiana zawodowa to coś permanentnego, na co potrzebujemy się nastawić i nauczyć się z tym żyć. Zmiana zawodowa, rozumiana nie tylko jako radykalna zmiana zawodu, ale także jako przekwalifikowanie (ang. reskilling) czy podnoszenie kompetencji (ang. upskilling), będzie nam stale towarzyszyć. O tym, jakie oblicza może mieć zmiana zawodowa przeczytasz szerzej w darmowym rozdziale „Jak rozumieć zmianę zawodową” w książce/e-booku „Pracuj w zgodzie ze sobą. Zmiana zawodowa krok po kroku”.

Zmiana kompetencji jest nieuchronna

W badaniu Światowego Forum Ekonomicznego z 2023 roku jak również z poprzednich lat, rośnie liczba ankietowanych liderów spodziewających się, że ich pracownicy zdobędą w pracy nowe kompetencje. Zmiana zawodowa staje się normą. W 2018 takie oczekiwania podzielało 65% ankietowanych, a w 2020 - 94%. Szacuje się obecnie, że blisko połowa pracowników będzie musiała się w przyszłości przekwalifikować, a 44% kluczowych umiejętności wymaganych w pracy ulegnie zmianie.

Kompetencje przyszłości według WEF

Jakie kompetencje będą najbardziej cenione do 2027 roku według ankietowanych liderów biznesu World Economic Forum (WEF)? Większość poniżej wymienionych pojawia się w rankingu od czasu publikacji pierwszego raportu WEF w 2016.

Najbardziej cenione kompetencje przyszłości według badania Światowego Forum Ekonomicznego "Future Of Jobs 2023":

1. Myślenie analityczne
   
2. Myślenie kreatywne
3. Odporność, elastyczność i zwinność
4. Motywacja i samoświadomość
5. Ciekawość i ciągłe uczenie się
6. Sprawność technologiczna
7. Rzetelność i precyzja
8. Empatia i aktywne słuchanie
9. Przywództwo i wpływ społeczny
10. Kontrola jakości
11. Myślenie systemowe
12. Zarządzanie talentami
13. Nastawienie na usługi i obsługa klienta
14. Zarządzanie zasobami i operacjami
15. AI oraz Big Data
16. Czytanie, pisanie i matematyka
17. Projektowanie i zarządzanie doświadczeniem użytkownika (User Experience)
18. Wielojęzyczność
19. Nauczanie oraz mentoring
20. Programowanie
21. Marketing i media
22. Cyberbezpieczeństwo, sieci i inne.

A oto kompetencje przyszłości zaprezentowane w raporcie World Economic Forum z 2020 roku. Część kompetencji się pokrywa, część jest inaczej nazwana. Widać, że ważność niektórych kompetencji zmalała, a innych w ostatnim czasie wzrosła.

1. Myślenie analityczne oraz innowacyjne - ta kompetencja nadal utrzymuje najwyższą pozycję
   
2. Aktywne uczenie się i strategie uczenia się - w rankingu z 2023 roku aktywne uczenie się jest na wysokiej, piątej pozycji. Wygląda na to, że jest to kompetencja przyszłości, która staje się powoli dla nas oczywistością.
3. Rozwiązywanie złożonych problemów
4. Myślenie krytyczne i analiza
5. Kreatywność, oryginalność oraz inicjatywa - waga kreatywności jako kompetencji przyszłości wyraźnie wzrosła w ostatnich latach.
6. Przywództwo oraz wpływanie na innych - niewielki spadek w stosunku do roku 2023.
7. Korzystanie z technologii, monitorowanie i kontrola - sprawność technologiczna i korzystanie z technologii to kompetencja przyszłości, którą widać wyjątkowo wyraźnie w ostatnich latach.
8. Projektowanie technologii oraz programowanie - programowanie spada w rankingu, prawdopodobnie za sprawą sztucznej inteligencji, która już teraz skutecznie może nas wspomóc w tej kompetencji przyszłości.
9. Odporność, tolerancja na stres i elastyczność - waga odporności na stres i elastyczności idzie do góry. W rankingu z 2023 roku ta kompetencja przyszłości zajmuje  wysoką trzecią lokatę.
10. Rozumowanie, rozwiązywanie problemów oraz generowanie idei
11. Inteligencja emocjonalna - w rankingu za 2023 rok zamiast inteligencji emocjonalnej pojawia się empatia oraz aktywne słuchanie.
12. Rozwiązywanie usterek i zarządzanie doświadczeniem użytkownika (User Experience)
13. Nastawienie na usługi i pomaganie innym - w obu rankingach na tej samej pozycji.
14. Analiza systemowa i ewaluacja - kompetencja analizy systemowej zwiększa w ostatnim czasie swoje znaczenie.
15. Perswazja i negocjacje

Kompetencje przyszłości - czego warto się uczyć?

Najbardziej pożądane kompetencje przyszłości w 2025 w Polsce

Z jakich umiejętności w największym stopniu będziemy korzystać w najbliższych latach w Polsce? W sondażu prowadzonym przez World Economic Forum wśród liderów biznesu w 2020 roku najczęściej wskazywano następujące kompetencje przyszłości. Prawie wszystkie z nich znalazły się w rankingach globalnych.

1. Kreatywność, oryginalność oraz inicjatywa
2. Aktywne uczenie się i strategie uczenia się
3. Odporność, tolerancja na stres i elastyczność
4. Rozwiązywanie złożonych problemów
5. Myślenie analityczne i innowacyjne
6. Korzystanie z technologii, monitorowanie i kontrola
7. Nastawienie na usługi
8. Myślenie krytyczne i analiza
9. Projektowanie technologii oraz programowanie
10. Rozumowanie, rozwiązywanie problemów oraz generowanie idei
11. Zarządzanie personelem
12. Inteligencja emocjonalna
13. Zarządzanie finansami, zasobami materialnymi
14. Przywództwo oraz wpływanie na innych
15. Szkolenie, mentoring i uczenie

Warto mieć świadomość trendów na rynku pracy i jego potrzeb. Dobrze jest wiedzieć jakie są zawody przyszłości. Jednak punktem wyjścia w rozwoju zawodowym zawsze powinno być rozpoznanie siebie, tego, co jest w nas szczególnie mocne i gdzie możemy uzyskiwać ponadprzeciętne rezultaty.

Osobiście bardzo mnie cieszy, że samoświadomość i motywacja znalazła się jako kompetencje przyszłości tak wysoko w rankingu. Świadomość siebie to według mnie kompetencja, której znaczenie będzie stale rosło.

A jaka kompetencja przyszłości jest dla Ciebie najważniejsza i chcesz na nią postawić?

Jeżeli pragniesz lepiej zarządzać swoją karierą, a nie masz jasności, co do swoich mocnych stron i jakie kompetencje przyszłości chcesz rozwijać, sięgnij po książkę/e-book "Pracuj w zgodzie ze sobą. Zmiana zawodowa krok po kroku". Poznaj siebie i zaprojektuj zgodnie z tym swoją zmianę!

Zdjęcie: Marvin Meyer/Unsplash

Wykorzystane  źródła:

https://www.weforum.org/reports/the-future-of-jobs-report-2023/digest

https://www.weforum.org/reports/the-future-of-jobs-report-2020

https://kwalifikacje.edu.pl/wp-content/uploads/Zala%CC%A8cznik-nr-3-Branz%CC%87a-IT.pdf

https://majalose.pl/kompetencje-przyszlosci/

https://blog.conlea.pl/10-najwazniejszych-kompetencji-2025-roku