ADHD w pracy. Jak sobie radzić i gdzie szukać zatrudnienia?

Adhd w pracy; ilustracja kobieta, mózg, żarówki z mózgami

Kiedyś wydawało mi się, że ADHD dotyczy tylko dzieci. Potem trafił do mnie Klient, który szukał swojego zawodowego dopasowania mierząc się ze swoją innością. Temat zaczął się pojawiać, a ja zaczęłam mu się bacznie przyglądać.

ADHD to jeden z wymiarów neuroróżnorodności (ang. neurodiversity). Termin "neuroróżnorodność" pojawił się w latach 90-tych. Judy Singer, australijska socjolożka, która po raz pierwszy użyła tego sformułowania, chciała w ten sposób wspierać osoby z różnicami neurologicznymi oraz promować zrozumienie i akceptację dla inności w społeczeństwie.

Według Harvard Medical School neuroróżnorodność dotyczy około 20% populacji i pokazuje nam, że ludzie mogą doświadczać świata w przeróżny sposób. Nie ma czegoś takiego jak „właściwy” sposób myślenia, uczenia się i zachowania. I co najważniejsze te różnice nie są już postrzegane jako ułomności, ograniczenia czy braki.

ADHD u dorosłych – definicja

ADHD to neurobiologicznie inny sposób funkcjonowania mózgu, uwarunkowany genetycznie, przenoszony z pokolenia na pokolenie. Każdy przypadek jest indywidualny.

ADHD (ang. Attention Deficit Hyperactivity Disorder) to zespół nadpobudliwości psychoruchowej z brakiem koncentracji uwagi, w którym  mogą przeważać deficyty koncentracji uwagi i może przeważać objaw nadpobudliwości. Objawy mogą występować łącznie, ale także oddzielnie. ADHD może nie mieć w ogóle komponentu nadpobudliwości i dotyczyć tylko objawów związanych z brakiem koncentracji - AD(H)D.

ADHD u osób dorosłych  - o czym pamiętać w pierwszej kolejności?

W przypadku osób doświadczających ADHD szalenie ważna jest troska o właściwą pracę mózgu i jego higienę.

Co to oznacza?

  • odpowiednia dawka snu
  • aktywność fizyczna – szczególnie ważna rzecz u osób z ADHD
  • należyte nawodnienie organizmu
  • prawidłowe, urozmaicone odżywianie
  • dbanie o relacje
  • relaks, odpoczynek - czas na nicnierobienie
  • czas pracy i koncentracji na zadaniu
  • okazje do refleksji i zatrzymania się
  • czas na kreatywność, spontaniczność, zabawę i nowe aktywności

Osoba dorosła z ADHD często mierzy się z niemożnością zrealizowania swojego potencjału. Jej inny sposób pracy mózgu dotyczy nie tylko pracy, ale różnych obszarów życia, domu, interakcji społecznych itp., stąd ważne jest całościowe podejście do zagadnienia i zadbanie o różne sfery.

Bardzo pomocna może być farmakoterapia, psychoedukacja lub psychoterapia. Kiedy skorzystać z profesjonalnej pomocy?

ADHD w pracy – co pomaga w koncentracji

Praca dla ludzi z ADHD powinna zapewniać odpowiednią mieszankę stymulacji i jej braku. Ważne jest zadbanie o balans pomiędzy dopaminą i noradrenaliną w korze przedczołowej w mózgu. Więcej o mózgu.

Warto przyjrzeć się sobie, co pomaga w naszej koncentracji, a co ją burzy. Poniżej kilka przykładów czynników, które mogą nas stymulować. Każdy z nas ma indywidualne preferencje i starajmy się je w sobie odkryć.

👁️ Wzrok – na przykład zielona roślina, na którą możemy spoglądać, gdy odwracamy oczy od komputera, kwiaty, plakat z ulubionymi kolorami w zasięgu wzroku, jasne pomieszczenie, itp.

👂 Słuch – ulubiona muzyka w tle, sygnał dzwonka z ulubioną piosenką, itp.

👃 Węch – wietrzenie pomieszczenia, nawilżacz powietrza, świeca zapachowa, zapach kawy, itp.

👅 Smak – przekąski do przegryzienia w czasie pracy, żucie gumy, ulubiony napój na biurku, kwaśne cukierki, itp.

Dotyk – piłka antystresowa, coś przyjemnego w dotyku, typu pluszak, kremowanie i masowanie dłoni, itp.

🤸‍♀ Ruch – mikroprzerwy w trakcie pracy, rozciąganie, wstawanie od biurka, chodzenie po schodach, przerwa na zrobienie herbaty, itp.

Struktury - np. określony czas na wykonanie zadania, dokończenie przerwy, powtórzenie materiału, dzielenie zadania na mniejsze części, określanie priorytetów i kolejności wykonania działań.

💛 Emocje, tempo, nastrój  - źródłem pozytywnych emocji może być na przykład praca w zespole, poczucie, że jesteśmy w czymś dobrzy, różnorodne zadania, docenienie, itp.

W uczeniu się i koncentracji uwagi pomaga zadbanie o stan pobudzenia mózgu umożliwiający koncentrację - eliminowanie dystraktorów i świadome budowanie skojarzeń i nowych połączeń w mózgu. Ważne jest także zapobieganie nadmiernemu pobudzeniu kory przedczołowej, np. poprzez zapisywanie pomysłów i rzeczy do zrobienia czy świadome przenoszenie koncentracji do innej części mózgu np. zwiększenie uważności na dźwięki poprzez słuchanie muzyki lub aktywowanie kory motorycznej i pójście na spacer.

ADHD w pracy. Jak sobie radzić i gdzie szukać zatrudnienia?

ADHD zarówno u mężczyzn, jak i kobiet, może przybierać różne formy. Poniżej kilka ciekawych spostrzeżeń z książki Sabine Bernau „ADHD u dorosłych”.

ADHD u mężczyzn

  • Często przeważa u nich nadpobudliwość psychoruchowa
  • Może cechować ich kreatywność i wizjonerstwo, dobrze rozwinięta wyobraźnia
  • Wrażliwi, otwarci na bodźce, reagujący sercem
  • Z zapałem angażują się w tematy, które ich interesują, mogą w nich osiągać ponadprzeciętne wyniki
  • Nowe i różnorodne zadania pomagają im w utrzymaniu koncentracji uwagi
  • Często o czymś zapominają
  • Mogą mieć trudność z przyjęciem krytyki
  • Mają trudności z pracą w grupie
  • Nierzadko są perfekcjonistami

Praca dla ludzi z ADHD - przykładowe zawody:

Mężczyźni z ADHD mogą odnosić sukcesy w pracy na własny rachunek oraz wszędzie tam, gdzie powtarzalne i rutynowe zadania mogą scedować na innych. Szczególnie dobre zawody dla nich to: adwokat, lekarz, naukowiec, rzemieślnik, informatyk, dziennikarz, artysta, polityk, kupiec, kucharz, agent ubezpieczeniowy i oczywiście wiele innych. Cenne są dla nich wyzwania wymagające kreatywności i pomysłowości.

Oczywiście ADHD to nie jedyny aspekt, który bierzemy pod uwagę w poszukiwaniu najlepszego zawodowego dopasowania, ale warto brać to także pod uwagę.

ADHD u kobiet

  • Często przeważają u nich zaburzenia koncentracji uwagi, rzadziej nadruchliwość
  • Cechuje je dobra intuicja i wrażliwość na innych
  • Są kreatywne i idealistycznie nastawione do życia
  • Chętne do pomocy
  • Może cechować je spowolnienie - bujanie w obłokach
  • W życiu prywatnym mogą mieć trudności z utrzymaniem porządku, doświadczać chaosu
  • Często charakteryzuje je zmienność nastrojów

Praca dla ludzi z ADHD - przykładowe zawody:

Dobry polem dla kobiet z ADHD są zawody wymagające twórczości i kreatywności, a jednocześnie umożliwiające kontakt z ludźmi. Przykładowe zawody, w których takie osoby mogą się odnaleźć to aktorka, dziennikarka, nauczycielka, prezenterka radio/tv, lekarka, projektantka stron www i oczywiście wiele innych.

Oczywiście powtórzmy raz jeszcze: ADHD to nie jedyny aspekt, który bierzemy pod uwagę w poszukiwaniu najlepszego zawodowego dopasowania, ale warto brać to także pod uwagę.

Praca dla ludzi z ADHD - gdzie szukać pracy?

Jeśli doświadczasz ADHD, ważne jest, aby Twoje miejsce pracy zapewniało warunki, w których będziesz mógł się skoncentrować i/lub mieć odpowiednią dawkę ruchu. Tutaj ważne jest dobre poznanie swoich osobistych preferencji. Szczególnie warto zwrócić uwagę na poziom stresu, który wiąże się z określonym stanowiskiem pracy. Jeśli ten stres jest nadmierny, dobra praca mózgu będzie utrudniona albo wręcz niemożliwa.

Osoby z ADHD często dobrze się odnajdują w pracy, gdzie jest okazja do następujących aktywności:

  • realizowanie krótkoterminowych projektów
  • szybkie przeskakiwanie z tematu na temat
  • praca w start-up- ach, zwłaszcza w pierwszej fazie, oraz w fundraisingu
  • demonstrowanie entuzjazmu, pasji i ekscytacji w pracy
  • motywowanie zespołów.

Diagnoza ADHD - tak czy nie?

Z rozmów z psychoterapeutami oraz osobami dotkniętymi tą przypadłością wynika, że diagnoza w kierunku ADHD może przynieść ulgę.

Często przez lata zmagamy się z trudnościami na przykład z kończeniem projektów czy utrzymaniem porządku wokół siebie i bardzo łatwo wtedy o obwinianie siebie. Diagnoza ADHD pozwala lepiej nam siebie zrozumieć oraz, co najważniejsze, na ich bazie podjąć działania, które mogą przynieść zmiany w codziennym życiu. Za każdym razem lepsze poznanie siebie to kroczek do przodu i z tego powodu warto podejść do takiej diagnozy jako okazji do świętowania i przyczynku do lepszego życia.

Gdy ADHD towarzyszy nam na co dzień, warto uczyć się poznawania siebie i swoich preferencji, korzystania z profesjonalnej pomocy i świadomego życia. Neuroróżnorodność jest wśród nas - twórzmy wspólnie środowisko pracy, które jest jej przyjazne.

Odkryj swój potencjał

Masz pytanie? Skontaktuj się ze mną już teraz!

Zgoda *

Wyrażam zgodę na przetwarzanie moich danych osobowych zgodnie z ustawą o ochronie danych osobowych w związku z wysłaniem zapytania przez formularz kontaktowy. Podanie danych jest dobrowolne, ale niezbędne do przetworzenia zapytania. Zostałem/am poinformowany/a, że przysługuje mi prawo dostępu do swoich danych, możliwości ich poprawiania, żądania zaprzestania ich przetwarzania. Administratorem danych osobowych jest JC Coaching, Nowa Iwiczna, Tarniny 5a, 05-515 Mysiadło k/Warszawy.

 

Wykorzystane źródła:

Bernau S. „ADHD u dorosłych. Jak ułatwić sobie życie i uspokoić myśli”. Wydawnictwo WAM, 2022.

https://pl.wikipedia.org/wiki/ADHD

https://www.health.harvard.edu/blog/what-is-neurodiversity-202111232645

https://www.forbes.com/sites/forbescoachescouncil/2022/02/23/celebrating-adhd-in-the-workplace/?sh=34706cd071db

https://neuroleadership.com/healthymindplatter

https://www.pulshr.pl/rynek-zdrowia/osoby-z-adhd-w-pracy-w-jakich-zawodach-sie-sprawdzaja-i-jak-sobie-radza,28468.html

Justyna Ciećwierz

Justyna Ciećwierz, psycholog organizacji, coach rozwoju zawodowego, konsultant i trener.

 

Biuletyn Zmiana Zawodowa

ebookDziękuję za odwiedzenie mojej strony!

Mam dla Ciebie darmowy rozdział z e-booka
"Pracuj w zgodzie ze sobą. Zmiana zawodowa krok po kroku".
Sprawdź, czy zmiana zawodowa jest optymalnym rozwiązaniem dla Ciebie!
Pobierz wraz z zapisem na biuletyn.